Morgen zijn de verkiezingen in Amerika en over vier maanden zijn
ze in Nederland.
Ik vond een oud citaat van Winston Churchill:
Het beste argument
tegen democratie is een vijf minuten durend gesprek met een gemiddelde kiezer.
Het stelde me in zekere zin gerust: vroeger was de kiezer
kennelijk ook al slecht geinformeerd.
Verontrustender is dat het gebrek aan kennis tegenwoordig
als deugd wordt gezien.
Het gaat allemaal om gevoel. Als dat maar oprecht is, dan is
het waar. Gevoel is het nieuwe feit.
En verkiezingen zijn daarmee steeds meer het domein geworden
van beeldvorming.
Je wint verkiezingen als je goed bent in het bespelen van
het gevoel. In het neerzetten van een beeld. Of dat iets te maken heeft met de
werkelijkheid doet er weinig toe.
Laat ik een paar willekeurige voorbeelden van beeldvorming geven:
Het beeld in Nederland is dat treinen altijd vertraging
hebben.
Feit is dat Nederland in Europa op de tweede plaats staat als
het gaat om punctualiteit.
Het beeld is dat Duitsland een degelijk land is. Feit is dat
er op grote schaal gefraudeerd is bij de Deutsche Bank, dat er op grote schaal gesjoemeld
is bij Volkswagen en dat Frans Beckenbauer verdacht wordt van fraude in aanloop
naar het WK voetbal 2006.
Het beeld is dat een verkoudheid sneller over gaat als je
Dr. Vogel neusspray neemt. Feit is dat het met neusspray zeven dagen duurt en
zonder een week.
Als
je auto wil rijden, moet je een rijbewijs halen. Waarom? Omdat je bepaalde
kennis nodig hebt om deel te kunnen nemen aan het verkeer. Ik bedoel, het is
handig dat iedereen weet dat een rood bord met een witte streep betekent: niet
in rijden.
Daarom ben ik voor het invoeren
van een stembewijs. Omdat je bepaalde kennis nodig hebt om deel te nemen aan een
democratie.
Dus gewoon een lijstje met eenvoudige multiple choice vragen
zoals:
Worden er meer of
minder gewapende overvallen gepleegd dan tien jaar geleden?
Is het begrotingstekort
per dag meer of minder dan 8 miljoen euro?
Zijn de hangjongeren
in Zaandam Nederlanders of asielzoekers?
Geven we per jaar meer
uit aan gezondheidszorg of aan rechtszaken tegen Geert Wilders?
Twintig vragen waarvan je er
twaalf goed moet hebben. Heb je die niet, dan krijg je nog een herkansing, en
als je daar dan weer niet voor slaagt mag je dat jaar niet stemmen.
Natuurlijk heeft dat ook nadelen:
er zullen waarschijnlijk minder mensen komen opdagen, want niet iedereen heeft
zin om die moeite te nemen. En vanuit de Wilders en SP hoek zal waarschijnlijk
het verwijt klinken dat het elitair is, omdat het voor hoogopgeleiden
makkelijker is om zo’n examen te halen dan voor laagopgeleiden. Dat is waar,
maar dan is het theorie-examen van het rijbewijs dat ook. Sterker, dan is alles
waarvoor je een examen moet afleggen elitair: school bijvoorbeeld.
Ik denk dat het goed is om een
extra inspanning te vragen van mensen die de luxe hebben om te kunnen kiezen.
Onverschilligheid is geen optie, want het wordt steeds duidelijker dat
democratie iets kwetsbaars is. Er zijn nogal wat delen in de wereld waar ze er
niets van moeten hebben.
Iedereen heeft zijn mond vol over
het verdedigen van onze waarden.
Maar hoe verdedig je de waarden van een vrije samenleving
als je niet weet waar je het over hebt.
Het begint allemaal toch echt bij kennis. En daarna komt de
rest.
Dus hierbij mijn motto voor de komende maanden: Fuck het
gevoel, leve de feiten.
