Een paar dagen geleden werd bekend dat het interviewprogramma
’24 uur met…’ stopt.
Dat had de netmanager in goed overleg met de VPRO besloten.
Er hangt altijd iets verdachts rond de zinssnede: ‘in goed overleg’.
Camiel Eurlings ging ook in goed overleg weg bij de KLM.
Guus Meeuwis en zijn vrouw zijn ook in goed overleg uit
elkaar gegaan.
Over het algemeen betekent het, dat het helemaal mis is.
Presentator Theo Maassen was overvallen door het nieuws. Er
was kennelijk met hém niet zo heel goed overlegd.
Hoewel het verder nergens gezegd
is, neem ik aan dat de reden van het verdwijnen van het programma de
tegenvallende kijkcijfers zijn.
Dat kan een hele legitieme reden zijn: het heeft geen zin om
een programma te blijven maken waar niemand naar kijkt.
Maar de vraag dringt zich dan wel op: hoe betrouwbaar zijn
die kijkcijfers?
Dat klinkt misschien wantrouwend,
maar ik heb net iets teveel verkiezingen meegemaakt waarbij Maurice de Hond een
voorspelling deed op basis van ‘zeer betrouwbare’ cijfers die niets te maken
bleek te hebben met de realiteit.
Des te verbazingwekkender vind ik het dat iedereen die
peilingen maar serieus blijft nemen. Je moet ze onmiddellijk afschaffen.
Om de kijkcijfers te meten staan er
kastjes bij welgeteld 1250 Nederlandse huishoudens die bij elkaar bestaan uit
2750 personen .
Dat is 0,017 % van de Nederlandse bevolking. Zeventien
- honderdduizendste.
Als er gezegd wordt dat er anderhalf miljoen mensen naar
DWDD hebben gekeken, dan is dus het enige wat we weten dat er 117 huishoudens met zo’n kastje naar dat programma hebben gekeken.
Ik ben geen statisticus, maar het lijkt me een beangstigend klein
aantal.
En dan blijft de vraag: hoe
hebben ze gekeken? Uit Frans onderzoek is eens gebleken dat mensen ondertussen
in slaap vallen, de hond uit laten, sex hebben.
De cijfers zeggen dus niks over de kwaliteit van het kijken
en dat lijkt me wel van belang. Ik bedoel, een programma dat door 100 mensen
met aandacht bekeken wordt is misschien wel belangrijker dan een programma dat
door 1000 mensen oppervlakkig gezien wordt.
Daar komt nog bij dat het makkelijk te manipuleren is, zoals
de Volkskrant en Powned in het verleden al aantoonden: mensen met zo’n kastje voeren
bijvoorbeeld in dat ze met veertig man kijken om een programma een boost te
geven; mensen waarderen Piet Paulusma hoog omdat hij ook uit Franeker komt.
Op basis van die, zeer wankele,
lastig te interpreteren en eenvoudig te manipuleren cijfers worden grote
beslissingen genomen; wordt het ene programma van de buis gehaald en mag het
andere blijven.
Waarom doen netmanagers dat? Waarom gebruiken ze cijfers waarvan
iedereen weet dat ze op z’n minst dubieus zijn?
In zijn boek over de bonuscultuur
bij ABN haalt Kilian Wawoe een boekhouder aan die steeds als de jaarcijfers
worden opgemaakt aan zijn directeur vraagt: Wil je dit jaar winst maken of
verlies?
Dat is het probleem: met cijfers
kan je alle kanten op.
Cijfers zijn kameleons: ze nemen
de kleur van de omgeving aan.
Ik geef het twee jaar en dan
hebben we in Hilversum: kijk en luister gate. Treden er een paar netmanagers
af. Maar dat zal dan vast wel weer in goed overleg gebeuren.
